පසුගිය වසර කිහිපයේ, ප්‍රියම් Collective ශ්‍රී ලංකාවේ උතුරු සහ නැගෙනහිර ප්‍රදේශවල වැඩමුළු කිහිපයක් පැවැත්වූ අතර, ලිංගය, ස්ත්‍රීපුරුෂසමාජභාවය, ලිංගිකත්වය, ස්ත්‍රීවාදයන්, කුයර්භාවය, ගබ්සා කිරීම ඇතුළු ලිංගික සහ ප්‍රජනන අයිතිවාසිකම්, නීති ප්‍රතිසංස්කරණ, ආබාධිතභාවය, පන්තිය සහ කුල අරගල සහ ශ්‍රි ලංකාවේ දේශීයත්වය ගැන ප්‍රශ්න විවිධ ප්‍රජාවන්ට එකතු වී මේවායේ දී සිතන්නට ඉඩ සලසන ලදී. බහුවිධ ආකාරවලින් අපි ප්‍රජා සාමාජිකයන් කිහිප දෙනෙකුට සහාය ලබා දී ඇති අතර, මේ ගැටලු සම්බන්ධයෙන් කතාබහ ප්‍රවර්ධනය කර විවේචනාත්මක සංවාදයක් පවත්වා ගැනීමට කටයුතු කරන ලදී. අපි විශ්වාස කරන්නේ සමාන සවිඥානකභාවයක් සහ/හෝ ඵලදායී ලෙස අපට අභියෝග කරන අය, අලුත් විකල්පයන් ඉදිරිපත් කිරීමට උනන්දු වෙන අය විසින් අප අපගේ ගමනේ ක්‍රමිකව ඉදිරියට අතර, අවකාශය/ සාමූහිකය අඛණ්ඩව හැඩ ගස්වනු ඇති බවයි.
ඓතිහාසික ප්‍රචණ්ඩත්වයේ සන්දර්භයන්
ශ්‍රී ලංකාවේ ලිංගය, ස්ත්‍රීපුරුෂසමාජභාවය, වාර්ගිකත්වය, සමාජ පන්තිය, කුලය, වයස, ආගම/ ඇදහීම, ලිංගිකත්වය, භාෂාව සහ ආබාධිතභාවය වැනි බොහෝ පැතිකඩ පදනම් කර නෙ බෙදීම් ඇතිවී ඇත. නිශ්චිත ප්‍රජාවන් ඉලක්ක කර ගනිමින් සිදුවන ප්‍රචණ්ඩත්වයේ ක්‍රියාවන් සහ කිසියම් ජාතිකවාදී, ලිංගවාදී, සමලිංගිකභීතිකාවෙන් යුතු, විදේශිකභීතිකාවෙන් යුතු, රටේ වාර්ගික, සහ ආගමික දෘෂ්ටිවාදයන් විසින් වාර්ගික අර්බුදය හේතුවෙන් සැලකිය යුතු කාලයක් තිස්සේ දැනටම කැඩී, සහ බෙදී සිටින ප්‍රජාවන්ට තවදුරටත් අභියෝග ගෙන එයි. තවදුරටත්, නිසැකයෙන්ම, එය අන්තර්ලිංගික, සංක්‍රාන්ති පුද්ගලයන්ට, කාන්තාවන්ට සහ ගැහැණු දරුවන්ට මූලික වශයෙන් බලපායි. පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරවලට පසුව, ආන්තික කණ්ඩායම්වලට ඔවුන්ගේ වෙනස්කම් නොසලකා එකට එක් රැස්වීමට ලැබීමම සුවිසල් දෙයකි. අපි විශ්වාස කරන්නේ මෙයින් ස්ත්‍රීවාදයන් සහ කුයර්භාවය ගැන ගැඹුරු අවබෝධයක් සපයන බවයි.
ලිංගය, ස්ත්‍රීපුරුෂ සමාජභාවය සහ ලිංගිකත්වය ප්‍රශ්න කිරීම
In 2018, we, the now Priyam Collective, carried out a project called “The Question of Gender: Enhancing Analytical Fields Based on Feminist Perspectives Among Women Activists and Young Women Community Workers in Northern Sri Lanka” to i) expand the understanding of gender by questioning the prevailing narratives of the gender binary, and ii) identify innovative ways of engaging with the question of gender. Since then, we have been conducting residential discussions (three days long) with women/trans activists and young women community workers from the North and the East of Sri Lanka. The concepts addressed include sex, gender, sexuality, disability, queerness, feminisms, intersectionality, and identity politics. An interactive methodology facilitated the process of challenging many social and cultural barriers when trans persons, intersex persons, and women from different backgrounds gathered to think beyond the popularly established categories and social norms—for example, reading material and documentary and feature films in Tamil on the experiences of those who have been questioning social exclusion like sex, gender, sexuality, caste, class, ethnicity, religion, and language.
ලිංගය, ස්ත්‍රීපුරුෂසමාජභාවය, ලිංගිකත්වය, වාර්ගිකත්වය, ආගම, ආබාධිතභාවය, සහ භාෂාව ආදී අන්තර්ඡේදනීයභාවයන්
In the context of post-Easter attacks in Sri Lanka, we shared a desire to expand these conversations with activists from various backgrounds who bring nuances across different forms of marginalisation. On 31 August 2019, in the Eastern town of Batticaloa, a group of trans and women activists and young community workers from different parts of Sri Lanka came together to share their thoughts on the need to expand the question of sex and gender beyond the dominant binary. The unintended outcome of this gathering was a profound sense of community and collaboration. Their sharings were based on their experiences of doing community activism and the obstacles they have been facing to challenge sex and gender norms and practices, like the Muslim women activists from the East for reforming the Muslim Marriage and Divorce Act, artists who use art forms to question gender identities, activists who work on disability rights, and members from the LGBTQIA+ community. The young Muslim women activists very clearly expressed their interest in questioning sex and gender inequalities in their communities.
තවදුරටත්, ඔවහු ලිංගිකත්වයන් ගැන ඉගෙන ගැනීමේ උනන්දුවක් දැක් වූහ. තමන්ගේ ප්‍රජාවන්ගෙන් උදාහරණ ගෙනවුත්, ඔවුන් බෙදා හදා ගත්තේ තමන්ට වෙනස්කම් තේරුම් ගැනීමට පෙර සමාජ මෙවලම් නොතිබූ බවය. මේවාද අයිතිවාසිකම් දෘෂ්ටිකෝණයකින් ඉදිරිපත් කළෝය. වෙනස්කම් අතර ගරුත්වය, අගය කිරීම, ධෛර්යය, සහකම්පනය, සැලකිල්ල සහ ආදරය ආදියෙන් අවකාශය පිරී තිබුනි. එතැන්පටන්, මේ අවකාශය ඇතිදැඩි කරමින් සහ සහයෝගීතාවයේ හැඟීම වැඩිදියුණු කරමින් අපි කටයුතු කළෙමු. විවිධ ස්වරූපයන් සහ හැඩතල එය ගත් අතර, එය ඒ අතරම තිබුනාට වඩා පුළුල් විය. අපි බලාපොරොත්තු ඉෂ්ට වීමේ ගැඹුරු හැඟීමක් සමග මේ වැඩ අඛණ්ඩව සිදු කර ගෙන යමු.
COVID-19 සන්දර්භය තුළ
Priyam Collective අපගේ ප්‍රජාවන්ගේ මානසික සෞඛ්‍ය යහපැවැත්ම බැරෑරුම් ලෙස සලකයි. COVID-19 ගෝලීය වසංගතය විසින් ගෙන එන ලද වෙනස්කම් වලින් ලෝකය කම්පාවට පත් ව ඇති අවස්ථාවක, අපි මෙම තත්වය සම්බන්ධයෙන් ප්‍රවේශ වූයේ අතීතයේ මුහුණ දුන් අභියෝගාත්මක අමාරුකම්වලින් අප ඉගෙන ගත් දේවල් ද පදනම් කරගෙන ය. මෙයද පහව යනු ඇතැයි යන විශ්වාසය අපි දිගටම වැළඳ ගනිමු! එකිනෙකාට රැකවරණය දැක්වීම, සහ අපගේ ශක්තීන් සහ සීමාවන් පිළිබඳ තියුණු දැනුවත්භාවයකින් කටයුතු කිරීම අපගේ මූලික හරයන්ගෙන් එකකි. අපි දිගින් දිගටම ප්‍රතිරෝධය දැක්වීමත්, එක් රැස් වීමත් (අන්තර්ජාල අවකාශයන්හි), බෙදා හදා ගැනීමත් සහ ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වීමත් සිදු කරන්නෙමු.
යහපත් අන්තර්ජාල සම්බන්ධතාවයක් සඳහා ප්‍රවේශය සැලකිය යුතු අභියෝගයක් වී ඇතත්, ක්‍රියාකාරීන් සහ ප්‍රජා වැඩකරුවන් COVID කාලය තුළ අන්තර්ජාල අවකාශයේ සිදු කළ රැස්වීම්වලින් ප්‍රතිලාභ ලබා ඇත. මෙම මාර්ගගත රැස්වීම් හුදු ඇතුල්වීමකට වඩා වැඩි බව ඔවුන් බෙදාගෙන ඇත. සෑම අවස්ථාවකම, එම පැය දෙක ඔවුන්ට ප්‍රීති වීමට සහ හදිසි භයානක තත්වය අමතක කිරීමට උපකාරී වී ඇත. ඔවුන් ගීත ගායනා කිරීමට, ඔවුන්ගේ අරගල බෙදා ගැනීමට, සහකම්පිත ඇහුම්කන් දීම් තුළින් එකිනෙකාගේ අත්දැකීම් අවබෝධ කර ගැනීමට, ඓන්ද්‍රීයව මතුවන මාතෘකා සහ සංකල්ප සාකච්ඡා කිරීමට, විශේෂයෙන් ඔවුන්ගේ ගමන් ගැන ආවර්ජනය කරන විට, සහ සාමූහිකත්වය සම්බන්ධයෙන් විචක්ෂණ හැඟීමක් ඇති කර ඇත. මෙලෙස එක්රැස්වීම තමන්ගේ යහපැවැත්මට ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කරන බව සෙසු සැරිසරන්නන් ද ප්‍රකාශ කළහ. එසේම රැස්වීමක් අවලංගු කිරීමට සිදුවුවහොත් ඔවුන් ඒ ගැන කලකිරීම ද ප්‍රකාශ කර ඇත. මෙම මාර්ගගත රැස්වීම් හරහා, ලිංගිකත්වය සහ ස්ත්‍රී-පුරුෂසමාජභාවය යන ද්විමය යුග්මයෙන් ඔබ්බට ලෝකයක් පෙන්වන ළමා පොත් පෙළක් ගැන වැඩ කිරීමට ඇතැමුන් පෙළඹී ඇත; සමහරු ස්වයං-සැලකිල්ල (self-care) සහ එකිනෙකාගේ සමස්ත යහපැවැත්ම පිළිබඳ කාරණා ආමන්ත්‍රණය කරමින් වැඩ කිරීම දිගටම කරගෙන යති; තවත් සමහරක් දෙනා අඛණ්ඩව වැඩවලට සම්බන්ධ වීම හරහා සහයෝගීතාවයේ වැඩ සහ සාමූහික ශක්තියේ අර්ථයන් දිගටම සොයති.
ප්‍රියම් සාමූහිකය මූල්‍යමය වශයෙන් ද ඇතුළුව, ආන්තික ප්‍රජාවන්ගෙන් අවදානමට ලක්විය හැකි පුද්ගලයන්ට සහයෝගය දැක්වීමේ සහ සැමරීමේ අවශ්‍යතාවය හඳුනා ගත් එකකි. එබැවින්, අපි සෙසු සැරිසරන්නන් කිහිප දෙනෙකුට මාසික දීමනාවක් ලබා දෙන්නෙමු. අපි මූලික වශයෙන් සාමූහිකයේ මිතුරන්ගේ මූල්‍ය දායකත්වය මත රඳා පවතින්නෙමු. ක්‍රියාකාරීන්ගේ අවශ්‍යතා සහ අවශ්‍යතා මත පදනම්ව සාමූහික කණ්ඩායම විසින් තෝරා ගැනීම සිදු කෙරේ. 2020/2021 දී, මූල්‍ය ආධාර විසින් ඔවුන්ට දුෂ්කරතාවලට යට නොවී, අඛණ්ඩව කටයුතු කර ගෙන යාමටත් සහ ප්‍රජාව දිරිගැන්වීමටත් උපකාර විය.
සංක්‍රාන්ති* අත්දැකීම් තිරසාර ලෙස පවත්වා ගැනීම සහ ලේඛනගත කිරීම, ජාතික හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් නව බලාපොරොත්තුවක් සහ සහයෝගීතාව ගොඩනැගීම, ආබාධ සහිත පුද්ගලයින් විසින් අනුගමනය කරන ලද සමාජ වෙනසක් සඳහා නිර්මාණාත්මක බිහිදොරවල් ගවේෂණය කිරීම, COVID-19 හේතුවෙන් වැඩිවන අභියෝග නොතකා උසස් අධ්‍යාපනය සම්පූර්ණ කිරීමට ඇති ආශාව සඳහා සටන් කිරීම, සහ මුස්ලිම් විවාහ සහ දික්කසාද පනත සම්බන්ධයෙන් ප්‍රතිසංස්කරණ ගෙන ඒමේ අරගලය දිගටම කරගෙන යාම සහෘදයන්ගේ අඛණ්ඩ අරගල සම්බන්ධයෙන් උදාහරණ කිහිපයකි.